Tο γκουαρανά είναι ένα αναρριχώμενο φυτό που μπορεί να φτάσει τα 10 μέτρα, αν βρει δέντρα να το υποστηρίξουν. Ιθαγενές του Αμαζονίου, έχει πάρει το όνομα του από την περιοχή Γκουαρανί.

Πρόκειται για ένα φυτό τύπου αμπέλου με επιστημονικό όνομα Paullinia cupana (οι λέξεις guarana, uarana ή varana σημαίνουν “αμπέλι” σε διάφορες διαλέκτους).

Το φυτό είναι δημοφιλές στην Βραζιλία διότι αποτελούσε την πρώτη ύλη ενός ψωμιού που έφτιαχναν οι κάτοικοι της περιοχής Γκουαρανί από τους αλεσμένους καρπούς του. Άλλα ονόματα με το οποίο είναι γνωστό είναι: Brazilian Cocoa, Guar Gum, Guarana Paste, Zoom.

Οι καρποί (φρούτα) του γκουαρανά έχουν σχήμα και χρώμα που μοιάζει με το βολβό του ματιού – σύμφωνα με τη μυθολογία το φυτό προέκυψε από την ενταφή των οφθαλμών ενός μικρού παιδιού. Περιέχουν καφεΐνη (γκουαρανίνη), ξανθίνη και τα παράγωγά της θεοβρωµίνη, θεοφυλλίνη καθώς και τανίνες σε υψηλή περιεκτικότητα που φτάνει το 8-15%. Έχει επίσης ικανοποιητική περιεκτικότητα σε πρωτεΐνη, περίπου 8-12%. Το άμυλο φτάνει στο 60% (η περιεκτικότητα υπολογίζεται σε γραμμάρια ανά 100 γραμμάρια καρπού).

Η ποσότητα της καφεΐνης είναι περισσότερη από αυτή που περιέχεται σε αντίστοιχου βάρους καρπών του καφέ. Το guarana μπορεί να περιέχει 3,6-5,8% καφεΐνη, ενώ ο καφές έχει 2%.

ΔΡΑΣΗ – ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ

Τα παράγωγα της ξανθίνης θεοβρωμίνη και θεοφυλλίνη είναι δύο ουσίες με διεγερτικές και αναζωογονητικές ιδιότητες.

Άλλα παράγωγα της ξανθίνης είναι οι μεθυλοξανθίνες που μπορούν να διεγείρουν το μυϊκό σύστημα και να ξεπεράσουν την αίσθηση της κούρασης. Ευεργετικές είναι και οι τανίνες διότι φαίνεται πως ευνοούν την έκκριση αδρεναλίνης.

Το γκουαρανά αυξάνει την καρδιακή συχνότητα και συσταλτικότητα, αυξάνει την αρτηριακή πίεση, εµποδίζει την συσσώρευση αιµοπεταλίων (μια μελέτη σε κουνέλια έδειξε μείωση της συσσώρευσης αιμοπεταλίων τους κατά 37%), διεγείρει τη γαστρική έκκριση οξέος, προκαλεί ούρηση, χαλαρώνει τους βρογχικούς λείους µύες και διεγείρει την απελευθέρωση κατεχολαµινών.

Για το γκουαρανά θεωρείται ότι:

• Βελτιώνει την νοητική εγρήγορση, την αντοχή στους αθλητές, την ζωτικότητα, την ανοσία, το σθένος και την σεξουαλική επίδοση (έχει χρησιμοποιηθεί ως αφροδισιακό).
• Βοηθάει την προωθητική δράση της καρνιτίνης για την καύση του λίπους.
• Καταπραΰνει τις ηµικρανίες, καταπολεµά τη διάρροια και τη δυσκοιλιότητα.
• Δρα σαν ανορεξιογόνο (καταστέλλει την όρεξη).
• Λόγω της καφεΐνης που περιέχει, είναι πιθανότατα δραστικό όταν λαµβάνεται σαν διεγερτικό του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος.